پیشینه شیطان قبل ازتمرد وچگونگی راهیابی او به محفل فرشتگان :

نام اصلی وی حارث (حرث) بوده که به خاطر عبادتهای طولانی مدتش ،

او را عزازیل یعنی عزیز خدا، می‌گفتند. اما پس از تکبر و خودبینی‌اش،

ابلیس نامیده شد، یعنی کسی که از رحمت خدا مایوس گردید و پس از

خودداری از سجده بر آدم و رانده شدنش از درگاه الهی، الشیطان یعنی

دور شده از رحمت و خیر نام گرفت .

 

 

درمورد پیشینه او چنین گفته‌اند که خداوند متعال قبل از آفرینش آدم ،

موجودات دیگری خلق نموده بود به نام جن که حارث یکی از آنها بوده و

در زمین زندگی می‌کرد تا اینکه این مخلوقات به سرکشی، فساد، قتل و

خونریزی دربین خود ونسانس پرداختند وقتى که فتنه و فساد، کشت و

کشتار در میان آنان برپا شد.

 

در این هنگام خداوند اراده کرد که آنان را نابود فرماید: عده اى از ملائکه

را فرستاد تا با شمشیرهاى خود با آنها جنگیدند و همه آنها را کشتند. در

این میان ، شیطان جان سالم به در برد و از مرگ نجات پیدا کرد و به

دست ملائکه اسیر شد. به فرشتگان گفت : من ، از جمله مؤمنان هستم

(و در فتنه و فساد شرکت نداشتم .) شما تمام خویشان و هم نوعان مرا

کشتید و من تنها ماندم . مرا با خودتان به آسمان ببرید، تا در آن جا با

شما باشم و خداى خود را عبادت کنم .

 

فرشتگان از خداوند جویاى تکلیف شدند. خداوند به آنها اجازه داد که او

را به آسمان ببرند. زمانى که به آسمان رسید به گردش در آسمان ها و

بررسى پرداخت . در آن میان لوحى را دید که چیزهایى بر آن نوشته

شده ؛ نوشته بود:

« انى لا اضیع عمل عامل منکم . بلا من عمل و اءراد الدنیا اعطاه الله

منها و من عمل و اراد الاخرة بلع الله تعالى مناه »

و من یرد حرث الاخرة نزدله فى حرثه ما نشاء و من یرد حرث الدنیا

نؤ ته منها و ماله فى الاخرة من خلاق»(آل عمران آیه 194)

 

 

« من پاداش هیچ عمل کننده اى را ضایع نمى کنم ؛ بلى ، کسى که کارى

کند و اراده دنیا نماید، خدا دنیا را به او مى بخشد و کسى که آخرت را

بخواهد، خداوند او را به آرزویش مى رساند. و کسى که پاداش آخرت را

بخواهد به او برکت مى دهیم و بر نتیجه اش مى افزاییم و آنها که فقط مال

دنیا را مى طلبند، کمى از آن به آنها مى دهیم ، اما در آخرت هیچ

نصیبى ندارند» (شورى آیه 19) .

 

 

پیش خود فکر کرد که آخرت نسیه و دنیا نقد است . تصمیم گرفت دنیا را

به وسیله عبادت هاى طولانى به دست آورد . لذا در میان ملائکه آن قدر

عبادت کرد تا سرور و رئیس همه فرشتگان شد و طاووس ملائکه

نام گرفت !

 

او اولین کسى بود که نماز خواند و یک رکعت آن چهار هزار سال

طول کشید.( نهج البلاغه ، خطبه قاصعه)

 

 

اما برخی چنین بیان کردند که حارث (ابلیس) در حالی که خردسال بود به

اسارت ملائکه در آمد و به همراه آنها به عبادت خدای تعالی مشغول شد .

 

او در آسمان اول، مدتی بین ملائکه، خدا را عبادت کرد . بعد به آسمان دوم

و سوم تا بالاخره به آسمان هفتم راه یافت . او در کنار عرش الهی منبری

داشت ،بالای آن رفته و ملائکه را اندرز می‌داد ؛و ملائکه در مقابل او با

احترام مى ایستادند .

چون به این رتبه و مقام رسید، با خود گفت: اگر روزی این امر تبلیغ به

دیگری واگذار شود ،من از او اطاعت نمی‌کنم چون خود را در علم و عمل

یگانه روزگار و از همه برتر می‌دانست.

 

به خاطر عبادتهای زیاد او در درگاه خداوند بود که به او مقامی عطا شد

همانند فرشتگان و تا جائی بالا رفت که در زمره فرشتگان قرار گرفت اما

از جنس فرشتگان نبود و حتی بعضاً الگوی فرشتگان و پاسخگوی سوالات

فرشتگان هم شد از معصوم روایت است ابلیس از جنس فرشتگان نبود اما

فرشتگان او را فرشته می دیدند ... (سفینه البحارج 1 ص 98)

 

 

 

 

در روایت آمده که این امتیاز و افتخار بخاطر آن به او رسید که شش

هزار سال خداوند تبارک و تعالی را عبادت و بندگی کرده بود شش هزار

سالی که ممکن است از سالهای آخرت باشد(نهج البلاغه خطبه 192)

 

 

 

که به حساب سالهای دنیا بیش از چند میلیون سال است .

از امام صادق علیه السلام پرسیدند که آیا ابلیس از ملائکه است یا جزء

سایر موجودات آسمانى است؟ فرمود: نه از ملایکه است و نه از سایر

موجودات آسمانى؛ بلکه او جن است؛ ولى همراه ملایک بوده است.

ملایکه نیز گمان می‏کردند او از جنس آنهاست، ولى خداوند متعال می‏دانست

که چنین نیست. این جریان ادامه یافت تا در جریان سجده بر آدم، راز

پنهان ابلیس آشکار گشت(طبرسى، مجمع البیان، ج 1، ص 163،

چاپ بیروت)

 

 

روزی ملائکه در لوح دیدند که به زودی یکی از مقربان درگاه الهی به

نفرین ابدی گرفتار خواهد شد پس از حارث با اصرار خواستند که آنها

را دعا کند که هیچ یک از ایشان به این بلا مبتلا نشود وی در جواب

گفت : این قضیه به من و شما مربوط نیست . من سال ها است بر این

معنى اطلاع یافته ام ! ملائکه باز الحاح کردند. او نیز دعا کرد و گفت:

خدایا! ایشان را ایمن گردان، ولی خودش را به سبب غروری که داشت،

فراموش کرد .

 

روزی وی دید بر در بهشت نوشته‌اند: « نزد ما بنده‌ای است که او را به

انواع نعمتها، گرامی می‌داشتیم . اما اگر او را به کاری واداریم، سرپیچی

می‌کند و به لعنت ابدی گرفتار خواهد شد.» حارث سالها او را لعن می‌کرد

ولی نمی‌دانست که در حقیقت دارد خود را لعن می کند! در آن مدت هر جا

سجده اى مى کرد و سر بر مى داشت در آن جا نوشته شده بود لعنه اله

على ابلیس - چون اسمش عزازیل بود - نمى دانست که خودش است .

 

 

وی روزی دید در لوح نوشته است: « اعوذ بالله من الشیطان الرجیم»

پرسید: خدایا! این ملعون رانده شده کیست؟ خدای تعالی فرمود: بنده‌ای

است که او را به انواع نعمتها مخصوص می‌گرداندم ولی نافرمانی‌ام

خواهد کرد و خوار و بدبخت خواهد شد. گفت: او را به من معرفی نما

تا هلاکش کنم . فرمود: زود است او را بشناسی . هنوز او تمرد و سرکشی

نکرده است، تا مستوجب مجازات باشد .